24 Ocak 2020'deki Sivrice merkezli 6.8'lik Elazığ- Malatya depreminden ciddi hasar görerek ibadete kapatılan, yaklaşık 10 ay sonra restorasyon ve onarım çalışmalarına başlanan, geçtğimiz Ramazan ayının başlangıcında da ibadete alınan Yeni Cami'nin (Teze Cami) avlusunun çevresine yapılan ve caminin görünümünü engellediği gibi, çevre ile bağlantısını koparan 'duvar'a, yapım aşamasında gösterilen tepkilere kulak asılmadı ve duvar tamamlandı. Duvarın yıkılması için Malatya’daki 46 STK temsilcisinin ortak imzası ile basın açıklaması yapıldı.
Yeni Cami restorasyonu ile ilgili son gelişmeleri değerlendirmek ve kamuoyunu bilgilendirmek üzere Yeni Cami Avlusunda Malatya Kent Konseyi’nin öncülüğünde Sivil Toplum Kuruluşları, Kamu Kurum ve Kuruluş Temsilcileri ve kanaat önderlerinin katıldığı bir basın açıklaması yapıldı.
Ortak açıklamayı Kent Konseyi Genel Sekreteri Av. Abdulkadir Artan yaptı.
46 STK yöneticisinin imzası bulunan açıklama şu şekilde:
“Bilindiği gibi 24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen Elazığ-Malatya depreminde Malatya'mızın simge eserlerinden Yeni Cami'miz ağır hasar almıştır. Malatya Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından Yeni Cami restorasyon projeleri hazırlanmış ve Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından onaylanmıştır. Bugünkü Malatya şehir merkezimizin en önemli kültürel varlığı olan ve halk arasında "Teze Cami" olarak bilinen Yeni Cami'mizin avlusunda Malatya Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan çevre düzenlemesinin camimizin tarihi dokusuna, mimari özelliklerine, şehir hafızasına aykırı olduğu ve camimizin çevresi ile kurduğu bağı kopardığı tarafımızca gözlemlenmiştir. Yapılan çalışmalar ile camimizin 1912 yılında tamamlanmasından hemen sonra inşa edilen ve esasen bütün selatin camilerinde de benzerlerini gördüğümüz ana giriş kapısının önündeki merdivenlerin sağ ve solundaki 24 adet abdest alma yeri kapatılmıştır. Önceki restorasyonlarda cami avlusuna inşa edilen şadırvan yıkılmış ve abdest alma mekanı olarak cami avlusunun kuzey cephesi boyunca çelik konstrüksiyon üzerine mermer kaplama yapılarak caminin kuzey tarafından silueti büyük ölçüde kapatılmıştır. Şadırvanın yıkılmasıyla avlu altındaki tuvaletlerin havalandırma sistemi de ortadan kaldırılmıştır. Son restorasyonla cami avlusunun kuzey-batısında ve avlu üzerinde çelik konstrüksiyon, engelli tuvaleti, kadınlar abdest yeri, elektrik pano odası ve hali kilim depo odasının da monte edildiği ancak Malatya halkının yapılan yanlış uygulamanın tamamına yaptığı haklı tepkilerden sonra bu imalatın kısmen söküldüğü de görülmüştür. Hepimizin bildiği gibi Malatya Yeni Cami son dönem Osmanlı eserlerinden olup büyük ölçüde padişah-devlet-halk iş birliği ile inşa edilmiştir. Bu camimizin yerinde 1842 yılında Hocazade Hacı Yusuf Efendi tarafından bir cami inşa edilmiştir Hacı Yusuf Efendi tarafından yapılan caminin 1889 ve 1890 Malatya çarşı yangınlarında tahrip olması üzerine 1891 yılında Yeni Caminin yeniden inşasına başlanmış ve Padişah II. Abdülhamid’in kişisel hazinesinden yaptığı bağışlardan ve kamu gücünü aktarmasından dolayı Malatyalıların talebi üzerine camimiz Hamidiye Camii olarak inşa edilmiştir.1912 yılında camimiz İttihat Ve Terakki Hükümetinin isteği ile Yeni Cami olarak adlandırılmakla birlikte Malatyalılar tarafından Teze Cami olarak bilinmiştir. Dedelerimizin bu camide emeği, babalarımızın ve bizlerin hatıraları bulunmaktadır. Kamuoyunun huzurunda Vakıflar Bölge Müdürlüğü bürokratlarına camimizin abdest alma yerlerine yönelik müdahaleyi kabul etmeyeceğimizi, cami avlusunun kuzey cephesine yapılan ve caminin silüetini etkileyen imalatlara kesinlikle karşı olduğumuzu ve bu hususlarda caminin aslına uygun restorasyonun sağlanmasına kadar bütün yasal yolları sürdüreceğimizi yaptığımız toplantılar, yetkililerle görüşmeler ve medyadaki paylaşımlarımızla belirtmiştik. Dün Malatya Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Selahattin Gürkan ve Malatya Milletvekilimiz Sayın Bülent Tüfenkçi'nin Vakıflar Genel Müdürü Sayın Burhan Ersoy ile görüşme yaptığını ve Vakıflar Genel Müdürlüğünün Malatya halkının görüşlerini dikkate alıp Yeni Cami avlusunda yapılan son restorasyonun revize edeceğini öğrenmiş bulunmaktayız. 14 Mayıs Cumartesi günü saat 11.00'da Vakıflar Genel Müdürlüğü ekibi, Sayın Selahattin Gürkan, Sayın Bülent Tüfenkçi Yeni Cami avlusunda keşif ve inceleme yapacaklardır. Biz de bu keşifte hazır bulunup Malatya halkının taleplerini yetkililere bildireceğiz. Bu vesile ile Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı ve Kent Konseyi Başkanımız Sayın Selahattin Gürkan'a, AK Parti MKYK Üyesi ve Malatya Milletvekili Sayın Bülent Tüfenkçi'ye, toplumsal bir farkındalık oluşmasına katkı sağlayan sivil toplum kuruluşlarımıza, kanaat önderlerimize, yerel basınımıza teşekkür ediyoruz. Aşağıda imzası olan sivil toplum kuruluşlarının, meslek odalarının, resmi kurumların temsilcileri ve Malatya'mızın kanaat önderleri olarak bu işin peşini bırakmayacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
