Malatya Ticaret Borsası (MTB) ve İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12 Nisan 2025 gecesi meydana gelen ve başta kayısı olmak üzere meyve ağaçlarında neredeyse %100 ürün kaybına yol açan zirai don felaketinin etkilerini analiz etmek üzere ortak bir proje başlattı.
Zirai Don Felaketinin Boyutu Araştırılacak
Proje kapsamında ilk olarak donun Malatya’daki meyve ağaçlarında yol açtığı zararın büyüklüğü ortaya konacak. Tarım İl Müdürlüğü, TÜİK Malatya Bölge Müdürlüğü, birlikler ve kooperatiflerden veri toplanacak. Bitkisel üretimdeki kayıp miktarsal ve parasal olarak hesaplanacak.
Malatya’nın dünya kuru kayısı üretiminde başat şehir olması nedeniyle ihracat verileri de analiz edilecek. Stok durumları ve olası ithalat seviyeleri değerlendirilecek.
Ekonomik Kayıplar Sahada Araştırılıyor
Projenin ikinci aşaması, kaybın Malatya ekonomisine etkisini belirleyecek. Bu kapsamda odalar, borsalar, meslek kuruluşları ve işletmeler ziyaret edilerek veri toplanacak. Kayısı gelirinin harcandığı beyaz eşya, otomotiv, konut, kuyumculuk gibi sektörlerde yaşanan gelir düşüşü tespit edilmeye çalışılacak.
Sosyal Etkiler Üçüncü Aşamada İncelenecek
Çalışmanın üçüncü aşaması sosyal etkilerin belirlenmesi olacak. Kamu kurumları, odalar, dernekler ve sektör temsilcileriyle görüşmeler yapılarak toplumsal etkiler raporlaştırılacak.
MTB Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan ve İnönü Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökhan Tuncel tarafından duyurulan prjoenin protokolü imzalandı.
- “Bu Çalışmayı Raporlaştırıp Kamuoyuyla Paylaşacağız”
Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özcan, çalışmanın önemine değinerek şu ifadeleri kullandı:
“Şimdi değerli arkadaşlar, biliyorsunuz 6 Şubat depreminden sonra Malatya 12 Nisan 2025 tarihinde Türkiye geneli yaşanan bir zirai don felaketinden hemen sonra bu uğramış olduğumuz zorluk ve sıkıntıları aşmak için çok yoğun bir gayretle hep beraber çalıştık. İnönü Üniversitesi de bu anlamda her aşamasında yaşanan sıkıntılarda bizlerle beraber bir işbirliği yaptı. Ben özellikle İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanımıza ve özellikle Uğur Hocama çok teşekkür ediyorum.
Tabii burada yapmak istediğimiz şey 12 Nisan Zirai Don hadisesinin üç aşamada ele alacağımız bir çalışma yapacağız.
Bu çalışmada birinci aşamasında özellikle Malatya'da yaşanan Zirai Don'un önce kaysı ağaçları üzerinde yaratmış olduğu etki, kaysı ağaçlarının uğramış olduğu zararlar. Bununla beraber projenin ikinci aşamasında da özellikle zirai donun neden olduğu ekonomik kaybın Malatya ekonomisine vermiş olduğu zararları hep beraber çalışacağız. Üçüncü aşamasında da arkadaşlar projenin zirai donun sosyal etkisinin ölçülmesi konusunda üç ana başlıkta İnönü Üniversitesi'ndeki hocalarımızla beraber 12 Nisan'da yaşanan bu zirai don felaketinin Malatya ekonomisi üzerinde yaratmış olduğu etkileri çalışacağız ve bu çalışmanın sonucunda da inşallah bunu raporlaştırıp yetkili kurullara, bakanlıklara ve özellikle Malatya'yla bunu paylaşacağız."
Borsa Başkanı Ramazan Özcan, "12 Nisan'da yaşadığımız zirai donun etkilerini aslında belki ilk defa Malatya'da Kayısı'nın hiç olmayışının gerek ekonomik hayatımızda gerek sosyal hayatımızda nasıl bir etki yarattığını hep beraber burada analiz edeceğiz. Bunun en önemli paydaşlarının başında üretici geliyor biliyorsunuz. Çiftçi geliyor. Hem üreticinin aslında uğramış olduğu zorluk ve sıkıntıları tahlil edeceğiz. Hem aslında bahçelerimizdeki ağaçların uğramış olduğu zarar ve ziyanları tespit edeceğiz. Bununla beraber şehrin ekonomisi üzerinde yaratmış olduğu tramvayı hep beraber buradan tahlil edeceğiz.
Hizmet sektörünün uğramış olduğu sıkıntılarda kayısının ne kadar etkili olduğunu hep beraber göreceğiz.” ifadelerini kaydetti.
Özcan ayrıca kayısının Türkiye’nin kuru meyve ihracatının %25’ini tek başına oluşturduğunu belirterek; çalışmanın hem bölgesel hem ulusal ölçekte önemli veri sağlayacağını iletti.
- “Ekonomik ve Sosyal Etkileri Bilimsel Olarak Ölçeceğiz”
İnönü Üniversitesi İİBF Dekanı Prof. Dr. Gökhan Tuncel, üniversitenin toplumsal katkı sorumluluğunu hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“Şimdi tabii üniversite olarak biz bir taraftan bilimsel faaliyet yapıp bilgi üretiyoruz. Diğer taraftan belki en önemli işlevlerimizden bir tanesi de toplumsal katkı. Bu defa aslında biz çok farklı bir sorunla karşı karşıyayız. Ziraat don hadisesi başta kayısı olmak üzere bu bölgemizde birçok ürünün bu sene olmaması bizi karşı karşıya bıraktı. Biz de bilimsel olarak bunun ekonomik karşılığının ne olduğunu, çiftçi açısından ne ifade ettiğini ve bu ekonomik girdinin eksilmesinin şehirde ne gibi yansımalar yarattığını sistematik şekilde ölçmek istiyoruz. Ekonomik etkinin yanı sıra sosyal etkileri de inceleyeceğiz. Beyaz eşya alımından otomotive, konut alımlarından evlilik süreçlerine kadar kayısının yarattığı sosyal döngünün nasıl etkilendiğini araştıracağız. Bu çalışma hem Malatya hem bölge hem de ülke için örnek bir çalışma olacak.”
