6 Şubat 2023'deki Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan merkezli depremlerde, Malatya'nın en çok hasar alan bölgelerinin başında gelen Bostanbaşı'nın, 1996 yılındaki plan değişikliğinde '1. Derece Deprem Bölgesi'nde yer alması nedeniyle kesinlikle 2 kattan fazla yapılaşmaya açılmamasına ilişkin şerhe rağmen, rant uğruna daha sonra göreve gelen kasaba ve ilçe belediye başkanlarınca adeta 'yıkıma yol açan' plan değişikliklerinin kurbanı olduğu ortaya çıktı.
Malatyahaber.com ve Yaşar Karaaslan imzası ile yayınlanan habere göre; Bostanbaşı, Yeşilyurt ilçesine bağlı kasaba belediyesi iken İller Bankası tarafından hazırlanan planda, Bostanbaşı bölgesi için depremle ilgili çok ciddi sınırlamalar ve uyarılar yapılmasına rağmen, bu uyarıların gözardı edildiği, 2010 yılından sonra çok yüksek katlı binalara izin verildiği belirtiliyor.
1996 YILINDAKİ PLANDA YER ALAN ÇOK CİDDİ UYARI VE SINIRLAMALARA RAĞMEN..
İller Bankası tarafından hazırlanan ve 15 Kasım 1996 tarihini taşıyan plan değişikliğininde "Plan Notları' başlığı altında, bölgenin 1. derece deprem bölgesi olması nedeniyle çok ciddi uyarılar yapıldı.
11 maddelik plan notlarında yer alan bazı maddeler şunlar:
"- Çatı ve çekme kat yapılamaz.
- Binalar oturdukları tabii zemin ortalamasından kot alırlar.
- Eğimden kazanılan katlar emsal hesabına dahildir.
- Tarımsal niteliği korunacak özel tarım alanlarında 5000 m2’den daha küçük alanlı ifraz ((Ayırma) ancak, tarım veya konut amaçlı yapı içim TAKS 0025-KAKS 0050’ir. Bu yapılar hiçbir zaman iki katı ve toplam 250m2’yi aşamaz.
- T Alanlarında E=1.60 olup yoğunluk bürüt parsel üzerinden hesaplanacaktır.
- Bostanbaşı 1. Derecede deprem kuşağında yer alması nedeniyle her türlü inşaat ve bütün zemin cinslerinde deprem yönetmeliğine uyulacaktır.
- Birimler üzerinde bulunan toprak örtü bozuşma olup, bina temellerinin atılması sırasında bu kısım aşılarak alttaki sıkı zemine ulaşılmalıdır.
- Bina temelleri aynı cins zemine oturtulmalıdır.
- Çok katlı binaların ve sanayi kuruluşlarının düşünülmesi halinde tüm birimlere zemin mekaniği prensiplerine uygun sondajlı etütler yapılarak elde eden sonuçlara göre tespit edilecek temel projeler uygulanmalı, özel mühendislik tedbirleri getirilmesi halinde tatbiki sağlanmalıdır.”
BELEDİYE YÖNETİMLERİ PLANI 'DELİK DEŞİK' ETTİ!.
Malatya'nın 2014'te Büyükşehir Belediyesi kazanmadan önce Yeşilyurt ve Bostanbaşı Belediyelerinin yönetimleri, kentin batıya doğru gelişmesi ve nüfusun önemli bir bölümünün bu bölgeye yönelmesiyle birlikte, 1996'da İller Bankasının yaptığı imar planı notlarını dikkate almayarak çok katlı yapılaşmaya onay verip, yapılan inşaatların kontrolleri ve denetimlerinde yasal sorumluluklarını gereğince yerine getirememesi deprem felaketinin aşırı derecede artmasına neden oldu.
1. derece deprem kuşağında olan ve 1994 yılında belediye statüsüne dönüşen Bostanbaşı Beldesi için İller Bankası tarafından 1996 yılında yapılan; yapı düzeni 2-3 kat, ön ve arka bahçeli yapılaşma ve zemin etütleri ile inşaat uygulamaların özel mühendislik yöntemleriyle yapılması olarak öngörülen imar planı, 2014 yılına kadar Bostanbaşı, 2014 yılından sonra da Yeşilyurt Belediyeleri tarafından delik deşik edilip 15-16 kata kadar yapılaşmalara izin verildi ve adeta 6 Şubat 2023'deki depremlerde oluşan büyük yıkımlara zemin hazırlandı.
“Çok katlı binaların ve sanayi kuruluşlarının düşünülmesi halinde tüm birimlere zemin mekaniği prensiplerine uygun sondajlı etütler yapılarak elde eden sonuçlara göre tespit edilecek temel projeler uygulanmalı, özel mühendislik tedbirleri getirilmesi halinde tatbiki sağlanmalıdır” uyarısına rağmen, belde de bulunan binaların büyük bölümü 6 Şubat depreminde büyük hasar aldı, birçoğu yıkıldı.
"ZEMİNİN SAĞLAM OLMADIĞI BİLİNİYORDU.."
Konu ile ilgili değerlendirme yapan bazı belediye yetkilileri, şehir plancıları, mimar ve mühendisler; “ Geçmişte İmar planları yapma, plan değişikliği, tadilat, onarım, revizyon gibi talepler İller Bankası yetkisindeydi. 1980’li yılların ortalarında bu yetki Belediye Meclislerine verildi. Bostanbaşı özelinde, zeminin sağlam olmadığı herkesçe biliniyordu ama gelinen nokta ve yaşanan felaket ortada.
24 Ocak 2020 Elazığ- Sivrice depremi sonrası Bostanbaşı Bölgesinde yapılan teknik incelemede çürük-bozuk toprak yapısı önemsenmeyerek sağlam zeminmiş gibi atılan temelleri gördük ve bu binaların hemen hepsinde çatlamalar- yarılmalar vardı.
İşin garibi ise yapılaşmaya onay verenler ve yapılan imalatları kontrol etmeyenler-denetlemeyenler deprem sonrası açılan davalara dahil edilmezken, sadece denetimsiz olarak inşaatları gelişigüzel yapan uygulayıcıların sorumlu tutulması da çok adil değil.
Esasen, inşaat yapım standartlarına uyulsa, dünyada ve ülkemizdeki birçok örnekte görüldüğü gibi sulu zemine bile çok katlı binalar yapılabilir. Malatya ölçeğinde uygulayıcıların, çok basit hesaplarıyla (maliyetten kaçınma gibi) ve Bostanbaşı Belediyesi ve Yeşilyurt Belediyelerinin denetimleri sağlıklı bir yöntemle yapmaması nedeniyle çok ciddi hasarlar meydana geldi." dediler.
malatyahaber.com - Yaşar KARAASLAN - Malatya Yorum Gazetesi
